Onlangs heb ik voor het kerkblad van de protestantse gemeente Enschede dit artikel geschreven over lied 655 uit het liedboek. In het artikel deel ik enkele gedachten met betrekking tot het lied en mijn werk bij Mediant. Met name ga ik in op de zin en samenhang die in ieder leven gezocht wordt. Ieder van ons zoekt de zin van zijn of haar leven en de samenhang tussen de verschillende gebeurtenissen die in dat leven plaats kunnen vinden. Als iemand psychisch in nood komt, staan veel dingen ineens op losse schroeven en valt de samenhang weg. En daarmee komt ook de zin van de dingen in het gedrang.
Lied 655
Dit lied uit het nieuwe liedboek: ‘Zingt voor de Heer een nieuw gezang’, zing ik graag tijdens de vieringen van de OGH.
Zingt voor de Heer een nieuw gezang!
Hij laaft u heel uw leven lang
met water uit de harde steen.
Het is vol wondren om u heen.
Hij gaat u voor in wolk en vuur,
gunt aan uw leven rust en duur
en geeft het zin en samenhang.
Zingt dan de Heer een nieuw gezang!
Een lied van uw verwondering
dat nòg uw naam niet onderging,
maar weer opnieuw geboren is
uit water en uit duisternis.
De hand van God doet in de tijd
tekenen van gerechtigheid.
De Geest des Heren vuurt ons aan
de heilge tekens te verstaan.
Wij zullen naar zijn land geleid
doorleven tot in eeuwigheid
en zingen bij zijn wederkeer
een nieuw gezang voor God de Heer.
Het lied is geschreven voor zondag Cantate (5e zondag na Pasen) door Willem Barnard en op muziek gezet door Frits Mehrtens. Het is een bevrijdingslied over de uittocht uit Egypte, de doortocht door de woestijn en de intocht in het Beloofde land. Het is ook een pelgrimslied voor de tocht door het leven. Vooral gezongen rond Pasen, doop en avondmaal. Maar is uitstekend geschikt om elke zondag te zingen.
Zin en samenhang
Telkens als we het zingen word ik geraakt door de regel in couplet 2 ‘en geeft het zin en samenhang’. Uit eigen ervaring weet ik hoezeer de samenhang in je leven vanuit het niets verloren kan gaan. En daarmee ook de zin. Je kan vanuit een veilig bestaan zomaar in een woestijn terecht komen, waarin het droog en dor is en geen mens te bekennen is. Waarin je een roepende wordt, die niet wordt gehoord en je op jezelf wordt teruggeworpen.
Het doet me denken aan de tijd dat ik in de Pauluskerk werkte te Rotterdam. Een plek waar dak- en thuislozen werden opgevangen met bed, bad en brood. Mensen die ook roepende waren, op zichzelf teruggeworpen, de weg kwijt. Die een uitgestoken hand nodig hadden om weer op verhaal te komen. Om weer enige samenhang in het leven te vinden.
En het doet me denken aan de mensen die ik nu tegenkom in mijn werk. In de psychiatrie wemelt het van mensen die niet meer weten hoe ze het hebben. In wier leven de samenhang is verdwenen en daarmee in ook de zin. In veel gesprekken komt iemands levensgeschiedenis en levensverhaal aan de orde. ‘Hoe is het gekomen dat je hier terecht bent gekomen? Wat is er allemaal aan vooraf gegaan? En hoe is het nu met je?’ Gesprekken die gaan over wat iemand kwijt is geraakt, waar iemand over droomt, welke rode draad door iemands leven loopt.
Levensverhaal
Ik denk dat ieder van ons zoekt naar zin en samenhang in het leven. We maken allemaal ons eigen verhaal en dat hebben we ook nodig om staande te blijven, om verder te komen. We doen dat met vallen en opstaan. Soms zit je vast aan de slavernij van gewoonte, verslaving, routine en dan is het soms nodig om daaruit bevrijdt te worden om een nieuw hoofdstuk te schrijven. Dat gaat allemaal niet vanzelf, maar dat kost bloed, zweet en tranen. Daar heb je anderen bij nodig, want het lukt niet (altijd) alleen.
In deze tijd krijgen we voorgespiegeld, dat je je leven en geluk in eigen hand hebt. Dat je controle over alles hebt en als het niet lukt, dat het dan wel aan jezelf zal liggen. Veel mensen doen er alles aan om controle te houden, zijn perfectionistisch en lopen aan zichzelf voorbij. En het trieste is vaak dat mensen zich daar ook nog de schuld van geven.
Er zijn juist veel dingen in het leven, waar je geen controle over hebt. Je kan je afspraken plannen en je agenda beheren, maar hoe die afspraken zullen verlopen, hoe ontmoetingen en gebeurtenissen zullen uitpakken, daar heb je maar heel beperkt invloed op.
De constante veranderingen die we meemaken dwingen ons om ons telkens aan te passen. Opnieuw naar situaties en ontwikkelingen te kijken. Ons te heroriënteren en te herontdekken welke rode draad daarin te ontdekken is, welke samenhang en in welke mate dat zin heeft voor ons bestaan. Om ons levensverhaal te herschrijven.
Verwondering en overgave
En als je dat lukt dan kan je je verwonderen, dat ‘nog je naam niet onderging’. Dat je bestand was tegen al die veranderingen en ontwikkelingen, die er constant zullen zijn. Dat je kennelijk over zoveel kracht bezit of krijgt om dat allemaal aan te kunnen. Want niets is blijvend. Dat kan pijnlijk zijn. Niets is zo moeilijk om de dingen waarvan je houdt of waar je houvast aan ervaart, los te laten. In feite is er niets zo moeilijk in het leven dan loslaten.
Zoals gezegd, niet iedereen lukt dat meteen of op termijn, maar mensen moeten altijd nieuwe kansen krijgen om opnieuw te beginnen, om opnieuw geboren te worden en zin en samenhang aan het leven te ontdekken
Het lied ademt iets van overgave aan de Heer die ons voorgaat in ‘wolk en vuur’, die rust en duur gunt aan ons leven. Die zin en samenhang terug kan brengen als je zelf in volledige chaos zit en niet meer weet welke kant je op moet.
Het lied heeft ook een troostende gedachte. Onze dorst naar veiligheid, erkenning, om gezien te worden, wordt gelaafd, door het water uit de harde steen. Zoals Mozes het volk te drinken gaf in de woestijn, toen het dorst had. Zoals de dorst van de Samaritaanse vrouw gelaafd werd door het leven gevende water dat Jezus gaf. Zo doet de hand van God in de tijd, tekenen van gerechtigheid, zingt het lied. En zet recht, wat krom was.
In die zin is het lied ook een hoopvol lied, dat wij onze hoop mogen vestigen op die hemelse macht, die hier in ons aardse bestaan doorwerkt. Die ons begeleidt door het leven, ons nooit alleen laat, ook voelen wij er niets van. Bij wie we altijd mogen aankloppen als wij het niet meer zien zitten en die geen onderscheid maakt of voorwaarden stelt. Die ons kan helpen de zin en de samenhang van ons leven te hervinden. Wij hoeven er ‘alleen maar’ open voor te staan……….Zingt voor de Heer een nieuw gezang.
Ds. Bob Wijnbergen
Geestelijk verzorger in de psychiatrische gezondheidszorg, Mediant
Voor mensen die geen vervoer hebben kunnen dit kenbaar maken, daar wordt dan vervoer voor geregeld. U kunt zich opgeven via de lijst in de kerk, online via 
Het eerste waar je aan denkt bij die overbekende gelijkenis van de talenten is dat we vooral de handen uit de mouwen moeten steken. Aan de slag, help mee, maak werk van je geloof, bouw mee aan de gemeenschap. Zet je talenten in. Want daar gaat het toch over in deze gelijkenis, talenten, nou dan..... Laten we er serieus werk van maken. Geen genoegen nemen met een zesje, we gaan voor een acht. Tja en wie niet meedoet heeft geen best vooruitzicht. Kijk maar naar die luie slaaf, geween en tandengeknars, daar loopt zijn luiheid op uit.
Toen Martin Luther (1483-1546) vanaf 1517 steeds meer bekendheid kreeg als reformator, was hij wel nog lid van de katholieke kerk en broeder in het augustijnenklooster in Wittenberg. In het conflict met Rome veranderde Luther in korte tijd in een tot ver buiten Duitsland bekende theoloog en werd ook Wittenberg op de internationale kaart gezet. Een snelgroeiende groep aanhangers beschouwde Luther als boegbeeld; voor keizer en paus bleef hij een ketter, die de machtspositie van Rome in gevaar bracht.